Healthy Hearts Project

Waar hebben we het over?

Cardiovasculair risicomanagement. Een hele mond vol. Simpel gezegd komt het hierop
neer: als je hoge bloeddruk, hoge bloedsuiker, cholesterol en overgewicht in een vroeg
stadium behandelt, voorkom je (vaak dodelijke) complicaties zoals hartaanvallen,
beroertes, nierfalen, hartfalen, blindheid en amputaties. Voorkomen is altijd beter dan
genezen, maar helemaal in een omgeving waar geen specialistische zorg is. Immers:
eenvoudige bloeddrukbehandeling kun je haast overal aanbieden, maar een
hartcatheterisatie met een stentplaatsing vergt zo’n specifieke expertise dat zelfs de
meeste ziekenhuizen in Nederland het niet doen.

Oh, dus het gaat om welvaartsziekten? Nee, dat is een misvatting. Sinds 2017 zijn hartinfarcten de nummer 1 oorzaak van verlies van gezonde levensjaren in sub-Sahara Afrika. Beroertes zijn nummer 3, en ook chronische nierziekten en suikerziekte staan in de top 20. Hart- en vaatziekten leiden tot 5x meer doden dan malaria, HIV en tuberculose bij elkaar. En daar bovenop woont meer dan driekwart van alle patiënten met suikerziekte ter wereld in lower-middle income countries (LMIC).

Vaak zijn mensen kwetsbaar omdat ze als kind ondervoed zijn geweest. Het lichaam
staat in de spaarstand, en blijft dat het hele leven staan. In Nederland zagen we hetzelfde
bij mensen die als jong kind de hongerwinter hadden meegemaakt. Als er dan op latere
leeftijd een normaal dieet wordt aangeboden, houdt het lichaam alle suiker, vet en zout
vast – met o.a. suikerziekte en hoge bloeddruk ten gevolge. En ja, daarnaast zien we ook
dat de vermogende Tanzanianen steeds ongezonder gaan eten, en daarmee wel de
‘welvaartsziekten’ krijgen zoals wij ze kennen.

Partners en lokale behoefte

Onze lokale collega’s hadden een screeningsprogramma voor niet-overdraagbare
ziekten al jaren hoog op het wensenlijstje staan. Bijna iedereen heeft wel een oma met
suikerziekte, of een oom die een beroerte heeft gehad. Maar het ziekenhuis, evenals de
zorg eromheen, is begrijpelijkerwijs niet ingesteld op de preventie en behandeling van
deze aandoeningen. Verkeersongelukken en infectieziekten doen nog altijd een te groot
beroep op de toch al overvraagde zorg. Maar we komen bij een kantelpunt waarbij de
niet-overdraagbare ziekten de infectieziekten gaan inhalen, en dan moeten we er klaar
voor zijn. Als stichting kunnen we deze zorg op poten zetten buiten het reguliere aanbod
om. Daarmee voorkomen we dat het ten koste gaat van de huidige zorgvraag.
Uiteindelijk geeft dit niet alleen gezondheidswinst, maar leidt de extra preventie juist
ook tot ontlasting van het systeem doordat er minder zorgzware complicaties
voorkomen.

We verbeteren de preventieve zorg in en in de directe omgeving van het ziekenhuis,
maar daarnaast gaan we ook naar meer afgelegen dorpen in het district om met de
kleinere health centers training en screening te organiseren. Dit alles uiteraard samen
met, en onder leiding van, onze lokale stichtingsmedewerkers.

Wat doen we eraan?

Het programma drijft op gratis screening. We hebben vastgesteld dat we deelnemers
met een hoog risico goed kunnen identificeren met het meten van alleen bloeddruk,
bloedsuiker en buikomtrek. Voor een deel van de patiënten die daarbij al een hoog risico
blijken te hebben, willen we ook graag bloedonderzoek voor nierfunctie en cholesterol
aanbieden. De hoeksteen van preventie is gezondheidsonderwijs en advies over leefstijl:
gevarieerd dieet, soms afvallen, minderen met zout. Ook vertellen we deelnemers wat
voor complicaties ze kunnen krijgen, zodat ze daar snel op kunnen handelen. Soms is
advies niet genoeg, en moeten ze medicatie voorgeschreven krijgen en onder controle
blijven. Dat doen we dan in de eigen omgeving, zodat de drempel voor controle zo laag
mogelijk blijft.

Wat hebben we al bereikt?

Van oktober 2023 tot februari 2024 hebben we in een pilot fase meer dan 500
deelnemers van 40 jaar en ouder uitgebreid onderzocht: bloeddruk, bloedsuiker, lengte en gewicht, buikomtrek, urineonderzoek, bloedonderzoek met nierfunctie en
cholesterol. Hierdoor hebben we een goed beeld van de grootte van het probleem, en die is aanzienlijk. Een op de drie deelnemers in deze leeftijdsgroep heeft een te hoge bloeddruk. Een op de zes heeft suikerziekte of een voorstadium daarvan.

Meer dan de helft van de patiënten heeft een matige tot slechte nierfunctie. Dit zijn getallen die hoger liggen dan in Nederland. We hebben ook vastgesteld wat we niet hoeven te doen: het urineonderzoek heeft bijna geen meerwaarde, en bloedonderzoek is alleen bijdragend bij patiënten met suikerziekte en deelnemers die op basis van de simpele metingen toch al een sterk verhoogd risico hadden. In plaats van BMI, waarvoor een werkende weegschaal op een vlakke ondergrond nodig is, meten we buikomtrek. Dat scheelt in de logistiek, en in de kosten. Op die manier kunnen we de meeste deelnemers helpen met de beschikbare tijd en het budget.

Sinds februari 2024 hebben we op locatie deelnemers uit Kabwana, Obwere, Sota, Musoma en Nyamagaro gezien. We zien overal ongeveer hetzelfde beeld. Daarnaast hebben we een fysiotherapietraject opgestart om mensen te helpen afvallen en een betere conditie te krijgen. Ook kunnen mensen op vrijdag terecht bij de Nutrition Unit van het ziekenhuis voor gratis aanvullende dieetadviezen. Het meest trots zijn we op onze inloopkliniek: elke woensdag kan iedereen die dat wil gratis vervolgconsulten krijgen of als nieuwe patiënt aan het project deelnemen. In november hebben we de duizendste patiënt in het project kunnen includeren. Om dit allemaal mogelijk te maken hebben we Winnie Walter aangenomen als lokale projectcoördinator, en om de kliniek te runnen.

Door de schaalvergroting en onderhandelingen met het ziekenhuis over de prijs van laboratoriumtesten, kunnen we nu voor elke 100 euro 36 deelnemers helpen. Die hebben voor dat geld allemaal toegang tot screening, gezondheidsadvies, een sessie dieetadvies, gratis vervolgafspraken en fysiotherapie. Deelnemers krijgen een schriftje en een pen om een gezondheidsdagboek bij te houden en meetwaarden in op te schrijven. Voor gemiddeld zes mensen in deze groep bieden we op basis van hun risicoprofiel ook gratis laboratoriumonderzoek aan. In elke groep van 36 deelnemers stellen we gemiddeld 7 nieuwe diagnoses van hoge bloeddruk, 3 van suikerziekte, 17 overgewicht van wie drie obesitas, 2 hoog cholesterol, 2 mild nierfalen en 1 ernstig nierfalen.

Toekomstmuziek

In 2025 zal de inloopkliniek verbouwd worden. Vanwege het grote aanbod van nieuwe deelnemers en follow-up consulten, zal de kliniek binnenkort niet één maar twee dagen per week draaien. Ook tijdens Shirati Day, een week waarin het ziekenhuis meerdere gratis services aanbiedt, zullen wij weer aanwezig zijn. Daarnaast blijven we ook dit jaar niet binnen de grenzen van het ziekenhuisterrein. Outreaches naar onder andere Michire en Masonga (twee dorpen gelegen in de Rorya regio) en twee kerken staan op de planning. Alles tezamen verwachten wij in 2025 opnieuw duizend mensen te screenen.

Daarnaast gaan we collega’s in en buiten het ziekenhuis bijscholen om het niveau van zorg voor hart- en vaatziekten te verhogen. En op de lange termijn? Idealiter vinden we alle 50.000 45+’ers in Rorya. Onder hen zullen zo’n 25.000 patiënten zijn die niet van hun aandoening weten.

Hen een gezonde oude dag bezorgen, dat is de missie.

Spreekt dit project je aan? Dan kan je middels onderstaande donatieknop bijdragen aan het Healthy Hearts Project!

Voor slechts €20 kunnen wij al 7 mensen helpen, en allemaal gratis toegang geven tot:

– Screening
– Gezondheidsadvies
– Flyer, gezondheidsdagboek en pen
– Sessie dieetadvies
– Fysiotherapie
– Vervolgafspraken

Dankjewel!